Klant aan het woord: Dieuwertje

Dieuwertje wil autisme gezicht geven

Ze is slim, welbespraakt, gedreven, mooi, sociaal. Toch liep Dieuwertje jarenlang vast in iedere baan die ze deed en had ze voor haar 25e  al diverse burnouts te pakken. Ze begreep pas waarom toen ze hoorde dat ze het syndroom van Asperger had, een vorm van autisme. Dankzij de Banenafspraak kreeg ze twee jaar geleden een nieuwe kans, op de afdeling HRM van de gemeente. Nu wil ze Autisme Ambassadeur worden. “Ik ben zo blij en dankbaar hoe het is gelopen.”

Dieuwertje doet niets zonder checklistje. Ook tijdens dit interview heeft ze een keurig lijstje voor zich op tafel liggen. Helemaal aan het eind vinkt ze nog het laatste punt af. “Wat ik ook nog wel wil zeggen: ik ben een persoon die autisme heeft, maar ik ben niet autist. Ik heb namelijk ook nog een eigen karakter en een eigen geschiedenis. Daarom zijn niet alle autisten hetzelfde.” Eerder heeft ze al de naam van ‘Rainman’ laten vallen, de beroemde filmautist gespeeld door acteur Dustin Hoffman. Wie denkt dat iedereen met autisme er zo uitziet, als een schuwe nerd die dwangmatig tandenstokers telt, zal verrast zijn als hij de elegante, praatgrage Dieuwertje ontmoet wiens grootste passie dansen is. Het is een van de redenen waarom het zo lang heeft geduurd voor bij haar de diagnose van Asperger werd gesteld: Dieuwertje voldoet niet aan het stereotype beeld van ‘de autist’. Sterker, ze kon het zelf eerst niet geloven. “Doe normaal!’ zei ze. “Ik ben toch best sociaal?!”

Inmiddels, drie jaar later, kent ze zichzelf beter. Begrijpt ze waarom ze als kind liever thuis zat dan met andere kinderen speelde. Waarom samenwerken met collega’s altijd zoveel moeite kostte. Waarom vage afspraken haar tot razernij konden brengen. Waarom ze altijd zo moe was, zó erg zelfs dat ze onderweg naar haar opleiding hoopte dat de bus zou verongelukken zodat ze niet meer hoefde. Iemand met Asperger verwerkt informatie anders, is gericht op logica en heeft sterke behoefte aan structuur en regelmaat – “protocollen” zoals Dieuwertje het noemt. De arbeidsdeskundige van het UWV zei tegen haar: gooi jou in een zwembad en je verzuipt, maar gooi jou in een zwembad met wedstrijdbanen en je bent als eerste aan de overkant. “Zo voel ik het nu ook,” zegt Dieuwertje. “Geef mij die banen en ik zwem, maar ik heb echt die banen nodig.”

Met haar Wajonguitkering viel Dieuwertje onder de Banenafspraak. Het UWV stuurde haar cv naar gemeente Almere en ze voerde een sollicitatiegesprek met teamleider Tamara Rostamkhan van Loopbaan & Ontwikkeling. Vooraf had ze duidelijke voorwaarden: klein beginnen dus beperkt aantal uren en taken, geen flexplek, de mogelijkheid een koptelefoon op te zetten als ze even rust nodig had en niet teveel telefoontjes – als autisten érgens een hekel aan hebben is het wel aan zoiets onberekenbaars als een plotselinge beller. De UWV-begeleider vond: je hebt wel veel eisen! Dieuwertje wist echter precies wat ze nodig had: “Ik zei, ik ken mijzelf heel goed,. Ik weet vooral wat ik níet meer wil.”

Zo kon ze starten bij de gemeente, 12 uur per week als administratief ondersteuner. Gaandeweg zijn daar uren en taken bijgekomen – inmiddels zit ze op 20 uur per week – maar iedere stap wordt eerst goed doorgesproken. “Ik word meer overschat dan onderschat, dat is fijn voor mijn ego, maar ik schiet er niets mee op. Daarom stem ik continue met Tamara af of iets wel bij mij past. En ik ben degene die dat bepaalt.” Als leidinggevende is Tamara belangrijk geweest voor Dieuwertje. Waar zijzelf in het begin het liefst thuis bleef als ze slecht in haar vel zat, stimuleerde Tamara haar om op zulke momenten tóch te komen en erover te praten. Die openheid heeft Dieuwertje geholpen. “Doe lekker rustig aan, maar fijn dat je er bent, kreeg ik te horen.  En dan blijkt hoe fijn het is om te werken in plaats van thuis te zitten.”

Grote kracht van Dieuwertje is haar…autisme. Ze ziet details die niemand ziet en is een kei in administreren en organiseren, mits zaken volgens protocol verlopen. Vanwege haar behoefte aan duidelijkheid legt Dieuwertje overal een up-to-date checklist voor aan en eigenlijk is dat best wel prettig, zo ontdekken haar collega’s. “Dat ik dat nodig heb is dus een beperking, maar het brengt ook iets.” En ondertussen leert Dieuwertje stap voor stap haar grenzen te verleggen. Vragen als iets onduidelijk is, samenwerken met anderen, ja ze pakt zelfs al uit zichzelf die akelige telefoon op. En dus zegt ze: “Ik zie nu mijn kwaliteiten. Ik doe dingen op mijn manier en hoef me nergens voor te schamen. Jaren lang ben ik ongelukkig geweest en ik ben zo blij dat ik nu een manier heb  gevonden die me gelukkig maakt.”

Wat heet… Dieuwertje heeft inmiddels zoveel zelfvertrouwen herwonnen dat ze zich graag als ambassadeur wil opwerpen – voor autisme. In maart begint ze aan de opleiding Autisme Ambassadeur die wordt georganiseerd door Vanuit Autisme Bekeken, een organisatie die zich inzet voor de emancipatie van mensen met autisme. Diverse grote bedrijven kennen al zo’n ambassadeur en Dieuwertje wil heel graag vanuit onze gemeente die rol vervullen, om allerlei redenen: om openheid te creëren en vooroordelen weg te nemen, om van de gemeente een ‘autisme-vriendelijke’ werkgever te maken en om anderen met autisme te helpen. Vooral dat laatste spreekt haar aan. “Mensen zijn vaak aan het strijden en ik hoop dat ik kan helpen bij het accepteren van onzekerheden of kwetsbaarheden. Dat mensen zeggen: ik ben goed genoeg.” Ze denkt aan bloggen of vloggen, precies weet ze het nog niet, hoe dan ook gaat ze het op haar eigen manier doen.  Simpel samengevat: Dieuwertje wil autisme een gezicht geven.

Eigenlijk is ze al een beetje begonnen. Tegenwoordig organiseert Dieuwertje de ambtseedbijeenkomsten en toen haar ter ore kwam dat een nieuwe medewerker niet durfde te komen – ‘dat soort dingen, nee dat kan écht niet’ hoorde ze – zocht ze de persoon op. Samen bereidden ze de grote dag voor: tijdschema gemaakt, foto’s van sprekers getoond, locatie bezocht, kortom niets aan het toeval overgelaten Gevolg? De nieuwe collega was er, plus een stel apetrotse ouders. “Dat is een voorbeeld van: yes, top! Vaak ligt het aan de onduidelijkheid van wat er gaat gebeuren. Dat herken ik heel erg bij mijzelf. Ik stippel voor mijzelf ook eerst alles helemaal uit zodat ik niet wordt verrast. Maar al blijven dingen lastig, waar het om gaat is dat je er met trots op kunt terugkijken!” Check!